ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Συζήτηση για αποκατάσταση περιλαμβάνει τις έννοιες έλλειμα, ανικανότητα και αναπηρία. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) το νόημα των ορισμών είναι:

Έλλειμμα (impairment) : οποιαδήποτε απώλεια ψυχολογικής, φυσιολογικής ή ανατομικής δομής ή λειτουργίας του σώματος π.χ. απώλεια άκρου, διαταραχή αισθητικότητας. Ανικανότητα (disability): οποιοσδήποτε περιορισμός που προκαλείται από κάποιο έλλειμμα και διαταράσσει την ικανότητα του ασθενούς να πραγματοποιήσει μία δραστηριότητα μέσα στα πλαίσια που θεωρούνται φυσιολογικά π.χ. αδυναμία να ντυθεί, να οδηγήσει, να τραφεί. Αναπηρία (handicap): μειονέκτημα για ένα συγκεκριμένο άτομο που προκαλείται από ένα έλλειμμα ή ανικανότητα που περιορίζει ή εμποδίζει την ολοκλήρωση του φυσιολογικού ρόλου του συγκεκριμένου ατόμου.

always
take good
care of
yourself.

Αναπηρία λοιπόν αποτελεί την κατάσταση στην οποία ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιδιώξει τα όνειρά του, να βάλει στόχους και να προσπαθήσει να τους πραγματοποιήσει. Ένας άνθρωπος οδηγείται στην αναπηρία μέσα από ελλείμματα ή ανικανότητα να εκτελέσει λειτουργία (ες) και παραιτείται από τον ρόλο που έχει στην οικογένεια, στους φίλους, στην κοινωνία στο επάγγελμά του.

Υπάρχει λοιπόν ανάγκη κάποιοι να ασχολούνται με την εκπαίδευση των ελλειμάτων και των ανικανοτήτων και την τροποποίηση της αναπηρίας. Ας δούμε μερικά παραδείγματα. Ένας δάσκαλος που έχει υποστεί σε ατύχημα κάκωση νωτιαίου μυελού ΚΝΜ δεν μπορεί να περπατήσει πλέον. Όμως αν εκπαιδευτεί στη χρήση αμαξιδίου θα μπορέσει να αναπληρώσει τη δυνατότητα μετακίνησης από το περπάτημα στην χρήση αμαξιδίου. Όμως μη προσβάσιμα σχολεία τον αποκλείουν από την χρήση αμαξιδίου και δεν μπορεί να συνεχίσει την σταδιοδρομία του.

Ο Π.Ο.Υ. για να τονίσει τη θετική προσέγγιση αντικατέστησε τον όρο ανικανότητα με τον όρο δραστηριότητα και τον όρο αναπηρία με τον όρο συμμετοχή. Βλέπουμε λοιπόν ότι πρέπει να αυξηθεί η συμμετοχή του ασθενούς και να νικηθούν τα εμπόδια που αποκλείουν τη συμμετοχή του. Τα εμπόδια αυτά μπορεί να είναι σε κατασκευές, Περιλαμβάνουν κατασκευές, αντικείμενα, οργανισμούς, υπηρεσίες, στο φυσικό, κοινωνικό και συμπεριφοριολογικό περιβάλλον.

Η αναπηρία λοιπόν αποτελεί κατάσταση στην οποία μπορεί να βρεθεί ο καθένας μας όταν συμπεριφορές, πρακτικές, εκτιμήσεις ή δυσκολίες μειώνουν τη συμμετοχή σε πράγματα που διαφορετικά θα θέλαμε να εμπλακούμε.

LOOK AFTER YOUR BODY

Το εργαλείο της αποκατάστασης είναι η διεπιστημονική ομάδα. Στην ομάδα αυτή συμμετέχουν όλοι οι θεραπευτές που μπορούν να βοηθήσουν τον ασθενή. Διεθνώς συμμετέχουν εκτός από τους φυσιάτρους, φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, εφαρμοστές ορθοτικών κηδεμώνων ή προσθετικών μελών. Σε κέντρα αποκατάστασης βασικός συντελεστής της ομάδας είναι η νοσηλεύτρια. Στην ομάδα αυτή αναπόσπαστο μέλος της είναι ο ίδιος ο ασθενής και οι συγγενείς του. Αυτό γίνεται γιατί δεν μπορούμε να αποφασίζουμε που θα στοχεύσουμε κατά την αποκατάσταση καθώς ο ίδιος ο ασθενής ή οι συγγενείς του ορίζουν τη νέα πραγματικότητα.

Ο σχεδιασμός προγράμματος αποκατάστασης για ασθενείς περιλαμβάνει την αρχική εκτίμηση του ασθενούς ανάλογα με τα ελλείματα και τις ανικανότητές του. Οι εκτιμήσεις αυτές συγκεντρώνονται και καταγράφεται η λίστα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ασθενής. Η ομάδα σχεδιάζει το πρόγραμμα με στόχο τη βελτίωση ή την εκπαίδευση κάποιων ελλειμάτων και ξεκινά η εφαρμογή του. Ανάλογα με τις θεραπείες γίνεται επανεκτίμηση της κατάστασης και της εξέλιξης του ασθενούς. Τότε το πρόγραμμα τροποποιείται και οι στόχοι επαναδιαπραγματεύονται.

Η φυσιατρική είναι ιατρική ειδικότητα που ξεκινά μετά το τέλος της σχολής. Οι φυσίατροι εκπαιδεύονται και συνήθως αναλαμβάνουν τον συντονισμό της διεπιστημονικής ομάδας με σκοπό την αποκατάσταση. Η εκπαίδευση που ακολουθούν περιλαμβάνει 6 μήνες Παθολογία, Νευρολογία και Ορθοπαιδική και 3,5 χρόνια φυσική ιατρική και αποκατάσταση. Στο διάστημα αυτό συμμετέχουν σε ομάδες αποκατάστασης και τροποποιούν προγράμματα αποκατάστασης όπως επίσης και παρακολουθούν τα αποτελέσματα τους.

Σημαντική συνεισφορά στην οργάνωση του προγράμματος αποκατάστασης έχουν και οι υπόλοιποι θεραπευτές που συμμετέχουν στη ομάδα. Η προσφορά του καθενός έχει τη δική της σημασία στα πλαίσια της συμπλήρωσης του ψηφιδωτού του προγράμματος. Ο κάθε ασθενής έχει τις δικές του ανάγκες και στόχους. Κάθε ομάδα πρέπει να προσαρμόζεται πάνω στον ασθενή και να χτίζει το πρόγραμμα αποκατάστασης.

Hackett GS, Hemwall GA, Montgomery GA. Ligament and tendon relaxation
treated by prolotherapy. Oak Park (IL): Gustav A. Hemwall; 1993.
DeChellis DM, Cortazzo MH. Regenerative medicine in the field of pain medicine:
prolotherapy, platelet-rich plasma, and stem cell therapy-theory and evidence.
Tech Reg Anesth Pain Manag 2011;15:74–80.